فلوراید تراپی چیست؟ | 5 روش + نحوه انجام | مزایا و عوارض

آیا این مقاله برای شما کارایی دارد؟

آیا تا به حال درمانی به نام فلوراید تراپی به گوشتان خورده است؟ آیا این درمان پیشگیرانه تنها برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا بزرگسالان نیز به آن نیاز خواهند داشت؟ تاثیر فلوراید بر دندان چیست؟ مزایا و عوارض آن کدام اند؟ نحوه انجام شدن فلوراید تراپی چگونه است؟
آیا این درمان هزینه زیادی دارد؟ چه مقدار فلوراید برای دندانها مورد نیاز است و در صورت استفاده بیش از حد چه مشکلاتی ایجاد می‌شوند؟
مراقبتهای بعد از آن کدام اند؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا علاوه بر به دست آوردن پاسخ سوالات بالا اطلاعات بسیار مفید و کاربردی را در این باره مطالعه نمایید.

فلوراید چیست؟

فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که دندانهایی قوی می‌سازد و از ایجاد حفره و پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. فلوراید مینای دندان سالم را پشتیبانی کرده و با باکتری‌هایی که به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب می‌رسانند، مبارزه می‌کند.
این ماده به ویژه در صورتی که در معرض خطر بالای ایجاد پوسیدگی یا حفره‌های دندانی هستید مفید است. زمانی حفره تشکیل می‌شود که باکتری‌های در لثه و روی دندانها جمع شده و لایه ای چسبناک به نام پلاک را به وجود می‌آورند.
پلاک اسیدی که باعث تخریب دندانها و بافت لثه می‌گردد، در صورت تجزیه شدن می‌تواند اعصاب و خون را نیز تحت تاثیر قرار داده و سبب آسیب رساندن به آن شود.

فلوراید تراپی چیست؟

درمانهای فلوراید یا فلوراید تراپی معمولاً درمانهای حرفه ای حاوی غلظت بالای فلوراید هستند که دندانپزشک برای بهبود سلامت و کاهش خطر حفرهها روی دندانهای فرد استفاده می‌کند. این درمانها داخل مطب ممکن است به شکل محلول، ژل، فوم یا لاک الکل باشند. همچنین برخی از درمانهای فلوراید با غلظت بالا وجود دارند که افراد می‌توانند در خانه از آنها استفاده کنند، اما فقط تحت دستورالعمل خاص دندانپزشک امکان انجام این کار وجود دارد.

فلوراید تراپی برای چه افرادی مورد نیاز است؟

افراد زیر کاندیدای مناسبی برای این درمان پیشگیرانه می‌باشند:

1. کودکان بعد از 3 سالگی معمولا نیاز به این درمان خواهند داشت.
2. افرادی که تا حد زیادی از نوشیدنی‌های شیرین و مواد غذایی چسبناک استفاده می‌کنند.
3. افرادی که بهداشت دهان و دندان ضعیفی داشته و توجهی به مسواک زدن درست و اصولی ندارند.
4. افرادی که دچار تحلیل رفتگی لثه می‌باشند.
5. افرادی که به دلیل موارد ارثی به طور مکرر دچار پوسیدگی دندانی می‌شوند.

مزایای فلوراید تراپی

خواص فلوراید برای دندان عبارتند از:

1. به استفاده کردن درست بدن از مواد معدنی همانند کلسیم و فسفات کمک می‌کند. دندانها این مواد معدنی را مجددا جذب می‌کنند تا مینای دندان ضعیف ترمیم شود.
2. هنگامی که دندانها برای تقویت مینای دندان رشد می‌کنند، به ساختار دندان می‌پیوندد و آنها را در معرض باکتری‌ها و حفره‌های مادام العمر کمتر قرار می‌دهد.
3. با آسیب رساندن به باکتری‌هایی که باعث ایجاد حفره می‌شوند، پوسیده شدن دندانها را کند یا حتی معکوس می‌کند.
4. نیاز به کارهای گران قیمت دندانپزشکی را به تأخیر می‌اندازد.
5. طول عمر دندانهای شیری را افزایش می‌دهد.
6. زمان و هزینه ای را که فرد باید در کلینیک دندانپزشکی صرف کند، کاهش می‌دهد.
7. موجب جلوگیری از بیماری لثه می‌شود.
8. سبب کاهش درد دندان می‌گردد.
9. از دست دادن زودرس دندانها را مانع می‌شود.
10. فلوراید تراپی می‌تواند سلامت دهان و دندان را بهبود بخشد. سلامت ضعیف دهان و دندان می‌تواند طیف وسیعی از بیماری‌های دیگر از جمله بیماری‌های قلبی عروقی را ایجاد کند.

هزینه فلوراید تراپی

هزینه این درمان در کلینیک‌های دندانپزشکی تا حدودی تفاوت داشته و معمولا هزینه فلوراید تراپی دندان بزرگسالان نسبت به قیمت فلوراید تراپی کودکان بیشتر است. همچنین فاکتورهای مهمی روی این هزینه تاثیر دارند. به طور مثال نوع دندان تحت درمان قرار گرفته، نوع فلوراید، مقدار فلوراید و تخصص دندانپزشک از این دسته موارد می‌باشند.
البته باید گفت که هزینه نهایی این درمان از درمان‌های دیگری مانند پر کردن، عصب کشی دندان و ... بسیار پایین‌تر می‌باشد، بنابراین حواستان باشد که اگر کودکتان نیازمند فلوراید تراپی است، در زمان سریع‌تری این اقدام را انجام دهید. جهت دریافت اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر در رابطه با قیمت این درمان با کلینیک دندانپزشکی دکتر جوادیان تماس بگیرید.

انواع فلوراید تراپی

فلوراید تراپی به دو صورت موضعی و سیستماتیک موجود می‌باشد:

1. فلورایدهای موضعی

   مستقیماً به روکش دندان متصل می‌شوند. در ادامه شما را با انواع آنها آشنا می‌کنیم:

   1. فلوراید تراپی تری

      این روش که در مطب دندانپزشکی انجام می شود، به این صورت است که ترکیب دارای فلوراید به کمک یک قالب خاص توسط دندانپزشک روی دندان‌های بیمار قرار داده می‌شود. معمولا این قالب حدود 3 تا 4 دقیقه در دهان بیمار باقی می‌ماند و بعد از آن تا حدود نیم ساعت باید از شستن دهان و خوردن غذا و نوشیدن آب اجتناب شود.

   2. فلوراید تراپی وارنیش

      ساده‌ترین روش این درمان، وارنیش بوده که برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا در کودکان احتمال بلعیدن ماده فلوراید بیشتر است. در این روش دندانپزشک در ابتدا به تمیز نمودن دندانهای کودک پرداخته و بعد از آن با کمک یک برس که یک بار مصرف می‌باشد، آن را روی دندانها می‌گذارد.

   3. دهانشویه

      فلوراید سدیم بیشترین ترکیبی است که در دهانشویه حاوی فلوراید مورد استفاده قرار می‌گیرد. غلظت این دهانشویه که روزانه باید مصرف شود، 0.05 درصد بوده، اما افراد دارای میزان پوسیدگی‌های بالا لازم است تا میزان بیشتری از آن را مصرف نمایند.

   4. قرص

      در شرایطی خاص دندانپزشک استفاده از قرص فلوراید را تجویز می‌کند. میزان مصرف آنها در سنین تولد تا دو سالگی، یک چهارم قرص، در سنین 2 تا 3 سالگی، نصف قرص و در 3 تا 12 سالگی یک قرص کامل مصرف می‌شود.

   5. ژل

      این ژل به دو نوع رایج استانوس فلوراید و فسفات فلوراید اسیدی موجود می باشد که کاربرد آن برای کودکان زیر 7 سال مناسب بوده و حدود هر 6 ماه یک بار و در 4 دقیقه استفاده می شود. بعد از آن نباید تا یک ساعت دهان شسته شود.

2. فلورایدهای سیستمیک

   آنهایی هستند که بلعیده می‌شوند. نمونه‌هایی شامل آب حاوی فلوراید و مکمل‌های فلوراید رژیمی هستند، حداکثر کاهش پوسیدگی دندان زمانی حاصل می‌شود که فلوراید به صورت موضعی و سیستمیک در دسترس باشد.

منابع فلوراید در رژیم غذایی

منابع متداول فلوراید رژیم غذایی عبارت‌اند از:

1. چای
2. آب
3. غذای پخته شده در آب
4. مصرف ماهی‌های همراه با استخوان خود
5. شیر خشک نوزاد

دریافت بهینه فلوراید از طریق غذا، آب و مکمل‌ها تامین می‌شود. مقدار دریافت روزانه فلوراید به صورت زیر متناسب می‌باشد:

1. تولد تا 3 سالگی: 1/0 تا 5/1 میلی گرم
2. 4 تا 6 سالگی: 1 تا 5/2 میلی گرم
3. سن 7 تا 10 سال: 5/1 تا 5/2 میلی گرم
4. نوجوانان و بزرگسالان: 5/1 تا 4 میلی گرم

فلوراید تراپی برای کودکان

اگر کودک شما کمتر از 3 سال سن دارد، باید فقط دندانهای خود را با نظارت دقیق مسواک کند. تنها باید لایه ای نازک از خمیردندان دارای فلوراید را روی مسواک آنها بمالید. خمیر دندان باید کمتر از نیمی از موهای مسواک را بپوشاند یا از یک دانه برنج بزرگتر نباشد. خمیر دندان حاوی فلوراید به اندازه یک نخود برای کودکان 3 تا 6 سال توصیه می‌شود. شما باید مراقب کودکان باشید تا مطمئن شوند هنگام مسواک زدن خمیر دندان را به بیرون تف می‌کنند.
فلوراید با بازگرداندن مواد معدنی به سطوح دندان که در آن باکتری‌ها مینای دندان را خراب کرده اند، عمل می‌کند. همچنین می‌تواند از رشد باکتری‌های مضر دهان جلوگیری کرده و از ایجاد حفره جلوگیری کند.

سن مناسب فلوراید تراپی کودکان

بهترین سن برای انجام فلوراید تراپی کودکان بعد از 3 سالگی و در زمانی است که کودک می‌تواند از خمیر دندان استفاده داشته باشد و آن را نبلعد.

آیا تمام کودکان نیاز به درمان فلوراید تراپی دارند؟

بله، این درمان برای تمامی کودکان و حتی نوجوانان مورد نیاز می‌باشد. حتی در صورتی که کودکان دندان پوسیده در دهان خود نداشته باشند، فلوراید می‌تواند موجب افزایش مقاومت دندان‌های شیری و دائمی گردد.

آیا فلوراید تراپی برای کودکان خطر دارد؟

خیر، این کار توسط متخصص دندانپزشکی انجام شده و هیچ گونه آسیبی به دندانهای کودک وارد نمی‌کند.

فواصل زمانی برای انجام فلوراید تراپی کودکان چقدر می باشد؟

با توجه به شرایط دندانهای کودک لازم است تا در مدت زمان 4 الی 6 ماه کودک تحت درمان فلوراید تراپی قرار بگیرد.

آیا کافی است تا کودکم تنها از دهانشویه و خمیر دندان استفاده داشته باشد؟

دهانشویه‌های حاوی فلوراید تنها برای کودکان بالای 6 سال مناسب بوده و تجویز می‌شوند. البته به دلیل داشتن فلوراید سدیم در آنها لازم است تا والدین نظارت داشته تا کودک دهانشویه را نبلعد و آن را از دهان خود خارج نماید. در رابطه با خمیر دندان نیز باید گفت که مقدار استفاده از آن باید توسط دندانپزشک اعلام شده و شاید خمیر دندان به تنهایی نتواند مقدار لازم از فلوراید را به دندانهای کودک برساند.

فلوراید تراپی بزرگسالان

همانطور که پیشتر بیان کردیم، بسیاری از بزرگسالان نیز می‌توانند از مزیت‌های این درمان استفاده داشته باشند، زیرا فلوراید تراپی علاوه بر پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها، می‌تواند نقش موثری در مستحکم شدن دندانها و تقویت آنها داشته باشد.

مراحل فلوراید تراپی

دندانپزشکان درمان های فلوراید حرفه ای را به صورت شستشو، فوم، ژل یا لاک بسیار متمرکز ارائه می‌دهند. درمان ممکن است با سواب، برس، سینی یا دهانشویه اعمال شود.
این درمانها، فلوراید بیشتری نسبت به آب یا خمیردندان شما دارند. درخواست آنها فقط چند دقیقه طول می‌کشد. ممکن است از شما خواسته شود تا 30 دقیقه بعد از درمان چیزی نخورید و ننوشید تا فلوراید به طور کامل جذب شود. این مراحل عبارت‌اند از:

1. دندانپزشک سطح دندانها را به کمک بروساژ تمیز می‌کند.
2. فلوراید روی دندانها قرار داده شده و حدود 3 تا 4 دقیقه باقی می‌ماند.
3. بعد از این مدت زمان اضافات آن به کمک یک پنبه از روی دندان برداشته می‌شوند.

لاک فلوراید چگونه روی دندانها قرار داده می‌شود؟

لاک فلوراید در بالا و کناره‌های هر دندان به کمک بررسی کوچک رنگ آمیزی می‌گردد. چسبناک است اما با تماس با بزاق سفت می‌گردد. فرزند شما ممکن است لاک سفت شده را با زبان احساس کند، اما نمی‌تواند این لاک را لیس بزند.
وقتی لاک زده می‌شود، درد وجود ندارد. با این حال، ممکن است بچه‌های کوچک قبل یا در حین عمل گریه کنند. همچنین، وقتی کودک گریه می‌کند، استفاده از لاک ممکن است راحت‌تر باشد زیرا دهان او کمی باز است.

عوارض فلوراید تراپی

مانند هر دارو، فلوراید بیش از حد می‌تواند عوارض منفی ایجاد کند. با مصرف بیش از حد اتفاقی یا تجویز دوز خیلی زیاد می‌توانید فلوراید زیادی دریافت کنید. امروزه مسمومیت با فلوراید بسیار نادر است، اگرچه قرار گرفتن بیش از حد مزمن بر استخوان‌ها و دندان‌های کودکان کوچک آسیب می‌رساند. بسیاری از خمیر دندان‌های کودکان فلوراید ندارند.
با این حال فلوراید بیش از حد می‌تواند باعث موارد زیر شود:

1. لکه‌های سفید روی دندانهای بالغ
2. ایجاد لکه و سوراخ روی دندانها
3. مشکلات مربوط به هموستاز استخوان
4. استخوان‌های بسیار متراکم که خیلی قوی نیستند.

مسمومیت حاد، مانند مصرف بیش از حد قرص‌های مکمل فلوراید، می‌تواند باعث موارد زیر شود:

1. حالت تهوع
2. اسهال
3. خستگی
4. تعریق بیش از حد
5. حتی می‌تواند منجر به مرگ شود. همیشه مکمل‌های فلوراید را دور از دسترس کودکان قرار دهید.

عوارض جانبی فلوراید

در ادامه شما را با مضرات فلوراید آشنا می‌کنیم:

1. تغییر رنگ دندان

   شایع‌ترین عارضه فلوراید تغییر رنگ دندان است. فلوروز شرایطی است که باعث ایجاد رگه‌های سفید یا تغییر رنگ روی دندانها می‌شود. زمانی اتفاق می‌افتد که کودک فلوراید زیادی مصرف کند، در حالی که دندانهای شیری و بزرگسالان در حال رشد در زیر لثه هستند. کودک از بدو تولد تا 8 سالگی می‌تواند به فلوروز مبتلا شود. تغییر رنگ در بین کودکان خردسال که بیش از حد فلوراید مصرف می‌کنند بیشتر اتفاق می‌افتد، یا به این دلیل که از مکمل‌های فلوراید استفاده می‌کنند یا خمیر دندان را بلعیده اند.

2. آلرژی یا سوزش

   ممکن است فرد نسبت به فلوراید واکنش آلرژیک نشان دهد یا سوزش پوست را تجربه کند، اگرچه این واکنش‌ها نادر هستند.

توصیه‌های فلوراید درمانی

CDC و ADA توصیه می‌کنند که قرار گرفتن مکرر در معرض مقادیر کمی فلوراید هر روز برای کاهش خطر پوسیدگی دندان در تمام سنین بهترین است.
برای اکثر مردم، این به معنی نوشیدن آب لوله کشی با میزان مطلوب فلوراید و مسواک زدن دندانها دو بار در روز با خمیر دندان دارای فلوراید است. برای کودکان و بزرگسالانی که ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به حفره باشند، فلوراید تراپی می‌تواند مزایای بیشتری را به همراه داشته باشد.

مراقبت‌های بعد از فلوراید تراپی

این اقدامات شامل موارد زیر می‌باشند:

1. بعد از درمان باید تمام مواد فلوراید به طور کامل از دهان خارج شوند.
2. به مدت 30 دقیقه بعد از درمان باید از نوشیدن اجتناب نمایید.
3. تا حدود 2 الی 4 ساعت باید از خوردن غذا اجتناب نمایید.
4. برای ماندگاری بیشتر آن بهتر است تا از تا دو روز غذاهای نرم بخورید.
5. بعد از فلوراید حدود 1 ساعت شیر ننوشید.
6. از مصرف غذاهای ساینده تا روز بعد خودداری نمایید.
7. شب اول دندان‌های خود را مسواک نکنید و از نخ دندان استفاده نکنید.
8. تا یک شب به هیچ عنوان از دهانشویه و الکل استفاده نکنید.
9. بعد از این درمان کمی تغییر رنگ مشاهده خواهید کرد که جای نگرانی نداشته و تا روز بعد از بین می‌رود.

سوالات متداول

1. چقدر فلوراید نیاز دارید؟

   با توجه به شرایط و سلامت دهان خود، بهتر است تا هر 3، 6 و یا 12 ماه یک بار به این درمان توجه داشته باشید. در صورتی که به طور مکرر دچار پوسیدگی دندان می‌شوید، دندانپزشک ممکن است شستشو یا ژل فلوراید مخصوص جهت استفاده منظم در خانه را توصیه نماید.

2. آیا فلوراید تنها برای کودکان انجام می‌شود؟

   خیر، این درمان نیز می‌تواند برای بسیاری از بزرگسالان مناسب باشد. افرادی که تا حد زیادی در معرض پوسیدگی دندان‌های خود هستند، می‌توانند کاندیدای خوبی برای فلوراید تراپی باشند. به طور مثال برخی از بزرگسالان با خشکی دهان و یا دیگر بیماری‌هایی روبه‌رو می‌باشند که موجب افزایش پوسیدگی دندانشان می‌شوند. در این شرایط علاوه بر استفاده از مکمل‌های موضعی، لازم است تا برای رساندن میزان مناسب فلوراید از این درمان در کلینیک دندانپزشکی استفاده شود.

3. چه مواردی احتمال ابتلا به پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهند؟

   موارد زیر می‌توانند خطر ابتلا به حفره را افزایش دهند:
   • صرف بیش از حد مواد مخدر یا الکل
   • اختلال در غذا خوردن
   • بهداشت ضعیف دهان
   • عدم مراقبت حرفه ای از دندانها
   • رژیم غذایی نامناسب
   • خشکی دهان یا کاهش بزاق
   • مینای دندان ضعیف

4. نوع دریافت فلوراید به چه صورت می‌باشد؟

   شما می توانید فلوراید را از دو طریق دریافت کنید:
   • به طور موضعی از خمیردندان و درمان‌های دندانپزشک استفاده می‌شود.
   • به طور سیستماتیک در آب و مکمل‌های غذایی
   • طبق ADA، بهتر است فلوراید را به صورت موضعی و سیستمیک دریافت کنید. بنابراین، شما هنوز هم باید از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید، حتی اگر آب محلی شما با افزودن فلوراید افزایش یابد.

5. آیا فلوراید تراپی خطرناک است؟

   لاک فلوراید بی خطر است و توسط دندانپزشکان در سراسر جهان برای جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده می‌شود. برخی از مارک‌های لاک فلوراید دندانها را زرد نشان می‌دهند. مارک‌های دیگر باعث کدر شدن دندانها می‌شوند. با این حال، رنگ دندانهای کودک شما پس از مسواک زدن لاک فلوراید به حالت عادی باز می‌گردد.

6. وارنیش فلوراید چیست؟

   وارنیش فلوراید ماده ای نیمه مایع بوده که دارای فلوراید و چسبنده می‌باشد. هنگامی که با سطح دندان تماس پیدا می‌کند به تدریج فلوراید را آزاد می‌کند. این ماده از بقیه محصولات فلوراید موضعی غلیظ تر است، وارنیش فلوراید پوسیدگی دندانها را از 25 الی 75 درصد کاهش می‌دهد.